تعریف بارنامه دریایی (Bill of Lading) و اهمیت آن بعنوان سند حمل

بارنامه دریایی (Bill of Lading)  چیست ؟

بارنامه دریایی سندی است که توسط  صاحب کشتی یا شرکت کشتیرانی یا نماینده آنها پس از اینکه محموله در کشتی بارگیری شد, امضاء و تحویل صاحب کالا یا فرستنده کالا داده می شود. این سند موید آن است که کالا در کشتی مشخصی به مقصد معینی بارگیری شده است.

کلیه شرایط حمل در بارنامه ذکر می گردد. از جمله نام بندر بارگیری و تخلیه، نام کشتی، مشخصات بار از قبیل وزن و حجم و نوع  کالا، تعداد نگله ها، تاریخ حمل کشتی و اینکه کرایه حمل قبلا پرداخت شده یا در مقصد پرداخت خواهد شد، در بارنامه ذکر می گردد. بارنامه قرارداد حمل کالا نیست ولی حاکی از آن است که قراردادی جهت حمل کالا منعقد و یا موافقت جهت حمل محموله قبل از صدور بارنامه بعمل آمده است.

بارنامه دریایی  توسط صاحب یا صاحبان کشتی یا نماینده آنها امضاء می گردد. بنابراین درصورتیکه شرایط حمل در بارنامه با قرارداد حمل مطابقت ننماید و یا اینکه شزایط غیر متعارفی در بارنامه ذکر شده باشد که صاحب کالا (فرستنده کالا) از آن بی خبر و یا متوجه آن نشده باشد صاحب کالا (فرستنده کالا) می تواند خواستار حذف آن شرایط شده و یا در صورتیکه فرصت باقی باشد  محموله خود را از شرکت حمل کننده پس گرفته و یا دستور بازگشت کالا به مبدا را اعلام نماید.

به عبارت دیگر:

بارنامه دریایی (Bill of Lading) سندی قابل معامله و ظهرنویسی است و معمولا به حواله کرد صادر می شود. تاریخ صدور بارنامه نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. بعنوان مثال در صورتی که روش پرداخت اعتبار اسنادی  باشد، قبل از گذشت  21 (بیست و یک) روز از تاریخ صدور بارنامه باید آنرا به بانک تحویل داد و بعد از این مهلت، بارنامه   بیات (Stale) می شود.

 بطور خلاصه بارنامه (دریایی) عبارت است از:

1- شرح مشخصات  کامل محموله و شرایط حمل و سند رسید کالا.

2- بارنامه سند مالکیت کالا و قابل انتقال می باشد. و ممکن است قبل از رسیدن به مقصد نهایی در مورد محمولات خاصی چندین بار پشت نویسی و امضاء شده و به مالکیت افراد متعدد درآید.

3- بارنامه در شرکت های کشتیرانی لاینر (Liner) نشانگر وجود قرارداد حمل بین صاحب کالا (فرستنده کالا) و شرکت کشتیرانی است و در مورد کشتی چارتر (Charter) – اجاره ای –  بارنامه رسید و سند مالکیت کالا بشمار می رود و قرارداد حمل، چارتر پارتی (Charter Party) می باشد.

 

 

انواع بارنامه دریایی (Bill of Lading):

بارنامه های دریایی ممکن است اشکال مختلف داشته باشند. مثل  بارنامه On Board (Bill of Lading) یا (بارنامه) قرار گرفتن محموله در داخل انبارهای کشتی و دیگری بارنامهReceived – for – Shipment (Bill of Lading)  یا (بارنامه) رسید کالا برای حمل

• بارنامه On Board Bill of Lading نشانگر آن است که کالا بطور فیزیکی و واقعی روی وسیله نقلیه ای بارگیری شده است. مثل کشتی یا هواپیمای باری
• بارنامه Received -for -shipment یا رسید کالا برای حمل نشانگر آن است که کالا دریافت شده اما در این نوع بارنامه تضمینی وجود ندارد که آیا کالا روی کشتی بارگیری شده است یا خیر؟ بطور نمونه این نوع بارنامه معمولا توسط شرکت فورواردر در بندر یا محل دپو (محموله) در انبار، صادر می شود.
• بارنامه Straight Recata)) یا بارنامه صریح / مستقیم یا بارنامه با قید نام گیرنده (غیر قابل انتقال) و این نوع بارنامه نشانگر آن است که کرایه حمل از قبل پرداخت شده و از حمل کننده می خواهد که محموله را  به فرد یا (شرکت) خاصی تحویل دهد.

توضیح اینکه Recata کلمه لاتین و به معنی  Recipe یا Receipt  و به معنی رسید یا دستورالعمل می باشد.

• بارنامه To Order Bill of Lading یابارنامه (صادر شده) به حواله کرد. این نوع بارنامه زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فروشنده یا فرستنده کالا از حمل کننده درخواست می کند که محموله را به وارد کننده یا صاحب کالا تحویل دهد. در اینصورت  پس از امضاء و پشت نویسی بارنامه توسط فرستنده کالا، آنها به مالکان کشتی یا نماینده قانونی او (فرمانده کشتی) این اجازه و اختیار را می دهند که محموله به صاحب کالا یا وارد کنندگان تحویل گردد.

بار نامه”حواله کرد” یا  To Order Bill of Lading  نوعی تضمین معامله تلقی شده یا بعنوان وثیقه در برابر بدهی، کار برد دارد.

بارنامه “حواله کرد” در صورتی صادر می شود که از روش پرداخت اعتبار اسنادی (Letter of Credit) استفاده شود، بارنامه به حواله کرد بانک گشاینده اعتبار (اسنادی) صادر می شود.

رسید افسر اول یا Mate’s Receipt :

وقتی که صاحب کالا (فروشنده کالا یا تحویل دهنده کالا) محمولات خود را جهت حمل، در اسکله تحویل صاحب کشتی یا شرکت کشتیرانی یا نماینده (قانونی) آنها می دهد در قبال آن رسیدی دریافت می نماید که آنرارسید افسر اول”یا Mate’s Receipt  می نامند.

پس از اینکه محمولات در کشتی بارگیری شد وظیفه کاپیتان کشتی است که در قبال دریافت رسید مذکور بارنامه امضاء شده به صاحب کالا (فرستنده کالا) ارائه دهد. ممکن است در طول این مدت صاحب کالارسید افسر اول را بعنوان وثیقه به نفر سومی نماید ولی قانونا این رسید نمی تواند بعنوان سند مالکیت کالا بشمار آید و فقط نشانگر مقدار و چگونگی وضع کالا هنگام تحویل به نماینده کشتیرانی است.